آکنه یا به زبان عامیانه جوش از رایج ترین مشکلات پوستی است که افراد بسیار زیادی را به درجات مختلف درگیر می‌کند. لک جای جوش، چربی پوست و در مراحل شدیدتر سوزش و درد، از عوارض جانبی آن هستند.

نواحی درگیر : آکنه‌ها در هر نقطه بدن می‌توانند ظاهر شوند، اما معمولا بیشتر در نقاطی ظاهر می‌شوند که تجمع غدد چربی بیشتر باشد.

• صورت: تقریبا تمام افراد ظهور آکنه در صورت را تجربه می‌کنند.
• پشت: بیشتر از نیمی از مردم درگیر آن می‌شوند.
• سینه: تقریبا در 15 درصد افراد دیده می‌شود.

عوارض ناشی از آکنه  را می توان در 6 دسته کلی طبقه بندی کرد :

• سر سیاه (Blackheads) برجستگی‌های کوچک سیاه رنگ یا مایل به زردی هستند که بر روی پوست ایجاد می‌شوند. جوش‌های سر سیاه حاوی چرک نیستند و رنگ سیاه آن‌ها به خاطر پوشش داخلی فولیکول‌های مو است.
• سر سفید (Whiteheads)  از لحاظ ظاهری شبیه به جوش‌های سرسیاه هستند، اما سفت‌تر هستند و با فشار تخلیه نمی‌شوند.
• پاپول (Papules) برجستگی‌های کوچک قرمز رنگی هستند که ممکن است با احساس سوزش و درد همراه باشند.
• پوستول (Pustules) بسیار به باپول ها شباهت دارند،  اما در مرکز شان دارای نقطه های سفید چرکین هستند.
• نودول (Nodules) توده‌های بزرگی در زیر سطح پوست هستند که ممکن است دردناک باشند.
• کیست (Cysts) حادترین نوع عارضه ای است که توسط آکنه پدیدار می‌شود. کیست‌ها توده‌های بزرگ پر از چرک هستند و ممکن است سبب بروز اسکار دائمی شوند.

به زبان ساده آکنه بر اثر بسته شدن منافذ ریز سطح پوست که در واقع فولیکول مو هستند، ایجاد می‌شود. غدد سباسه، غدد کوچکی در نزدیکی سطح پوست  در لایه درم هستند که به فولیکول‌های مو متصل‌اند و هر فولیکول مو دارای یک منفذ کوچک در سطح پوست است که هر تار مو بر اثر رشد از آن خارج می‌شود. غدد سباسه با ترشح ماده‌ای چرب که به آن سبوم گفته می‌شود از خشکی پوست و مو جلوگیری می‌کنند.

وقتی غدد سباسه بیش از حد نیاز سبوم ترشح کنند، این سبوم اضافی در ترکیب با سلول‌های مرده پوست سبب ایجاد پپلاک در درون فولیکول‌های مو می‌شوند. اگر این پلاک‌ها در نزدیکی سطح پوست ایجاد شوند و به بیرون برآمدگی ایجاد کنند، جوش های سر سفید را بوجود می‌آورند. اگر این پلاک ها سبب انسداد کامل فولیکول‌ها نشوند، جوش‌های سرسیاه را بوجود آورند. در ادامه باکترهای بی‌ضرر فلور طبیعی پوست می‌توانند این فولیکول‌های مسدود شده را آلوده کنند و سبب ایجاد پاپول، پوستول، نودول و یا کیست شوند.

بلوغ و هورمون تستسترون

آکنه در نوچوانان که از آن با عنوان جوش غرور جوانی هم یاد می‌شود بر اثر افزایش سطج هورمون تستسترون ایجاد ‌می‌شود. این هورمون در دوران بلوغ  نقش مهمی در رشد اندام جنسی در پسرها و همچنین تقویت عضلات و استحکام استخوانی در دخترها را بازی میکند. غدد سباسه نیز به طور مشخص به این هورمون حساس هستند و افزایش سطح تستسترون منجر به افزایش ترشح سبوم از غدد سباسه می‌شود.

زمینه خانوادگی

به نظر می‌رسد زمینه خانوادگی نیز در بروز آکنه نقش داشته باشد. یک بررسی نشان داد که اگر هر دو والدین شما سابقه درگیری با آکنه را داشته باشند، شما نیز در سنین پایین به احتمال زیاد بروز آکنه های حادتری را تجربه می‌کنید. و همچنین این بررسی نشان داد که سابقه چوش‌های بلوغ جوانی در یک یا هر دو والدین نیز عموما به ظهور جوش‌های بلوغ جوانی در فرزندان می‌شود.

آکنه در بانوان

به نظر می‌رسد بانوان بیشتر از مردان درگیر آکنه بالغین می‌شوند. عوامل مختلفی به عنوان دلایل آن ذکر می‌شوند. که عموما به علت تغییرات هورمونی در دوره‌های مختلف زندگی زنان می‌باشد. مهمترین این دوره‌ها :

• عادت ماهانه در برخی زنان درست کمی قبل از شروع عادت ماهانه، آکنه ظهور پیدا می‌کند.
• بارداری بسیاری از زنان در دوران بارداری خصوصا 3 ماهه اول، درگیری با آکنه را تجربه می‌کنند.
• سندروم کیست تخمدانی PCOSیک وضعیت رایج در زنان است که با افزایش وزن، شکل گیری کیست‌های کوچک درون تخمدان و همچنین ایجاد آکنه همراه است.

عوامل دیگر 

• مجصولات آرایشی بهداشتی برخی محصولات آرایشی و بهداشتی که به درستی بررسی نشده‌اند می‌توانند درگیری با آکنه را تشدید کنند اگرچه امروزه اغلب محصولات معتبر با بررسی‌های مختلف، محصولاتی تولید می‌کنند که جوش‌زا نیستند. به این محصولات در صنعت non-comedogenic‌ ‌ می‌گویند.
• برخی درمان‌های دارویی از جمله درمان‌های استروئیدی، داروهای ضد افسردگی و اختلال دوقطبی مانند لیتیوم و همچنین داروهای مرتبط با درمان صرع.
• فشار فیزیکی استفاده مداوم از پوشش‌هایی که به طور فیزیکی بر نواحی مشخصی فشار وارد می‌کنند مانند هدبند و کوله پشتی
• استعمال دخانیات که در بروز آکنه در افراد مسن‌تر نقش ایفا می‌کند.

پزشک با مشاهده پوست و معاینه صورت، سینه و پشت، با جستجوی انواع ظایعات آکنه مانند جوش‌های سرسیاه یا نودول‌های قرمز به تشخیص می‌رسد. اگرچه شدت و درجه حاد بودن ضایعات مشخص می‌کند که درمان باید تا چه سطحی ادامه پیدا کند. آکنه ها از لحاظ شدت عموما در سه دسته کلی طبقه بندی می‌شوند :

• خفیف غالباًدرگیری با جوش‌های سرسیاه و سرسفید است. و تعداد کمی پاپول ویا پوستول.
• متوسط باز هم عمومیت با جوش‌های سر سیاه و سر سفید است با تعداد بیشتری پاپول و پوستول نسبت به فرم خفیف.
• شدید(حاد) در این حالت تعداد زیادی پاپول، پوستول، ندول ویا کیست بزرگ و دردناک دیده می‌شود. گاهی ممکن است تعدادی اسکار(جای زخم) نیز مشاهده ‌شود . در مورد فرم خفیف مشورت با پزشک داروساز داروخانه و در مورد فرم متوسط و یا حاد مراجعه به پزشک معالج ، توصیه می‌شود . در زنان بالغ اگر ظهور آکنه به صورت ناگهانی رخ دهد، می‌تواند نشانه‌ای از برهم خوردن تعادل هورمونی باشد خصوصا اگر با علایم زیر همراه باشد:

• رشد غیر عادی موهای بدن (Hairsutism)
• نامنظم بودن یا سبکی عادت ماهانه

مهم ترین عامل برهم خوردن بالانس هورمونی در زنان سندروم کیست تخمدانی PCOS است که میباید در صورت بروز علاءم فوق با معاینات پزشکی منجمله Ultrasound Scans‌‌‌‌و آزمایشات خون تشخیص صورت گیرد.

• درمان OTC

درمان آکنه به شدت جراحات وابسته است. درمان ممکن است ماه‌ها زمان ببرد قبل از اینکه بهبودی حاصل شود. در فرم ملایم میتوان به پیشنهاد داروخانه با مصرف موضعی کرم‌ها یا ژل‌های OTC به درمان موفق دست یافت.

• درمان نسخه‌ای

در موارد متوسط و حاد مراحعه به پزشک و گرفتن نسخه ضروری است.

درمان‌های متداول پزشکی عبارتند از:

• رتینویدهای موضعی
• آنتی بیوتیک‌های موضعی
• آزلاییک اسید
• قرص های آنتی بیوتیک
• درمان هورمونی در زنان میتواند همراه با مصرف داروهای ضد بارداری همراه باشد. اگرچه قرص‌های ضدبارداری خصوصا قرص‌هایی که فقط حاوی پروژسترون هستند. می توانند وضعیت را بدتر کند.

• آکنه سه نوع ضایعه مشخص روی پوست ایجاد میکند:

  • اسکارهای آتروفیک یا فرورفته
  • اسکارهای هایپرتروفیک یا برآمده
  • لکه های تیره

   Scar یا جای زخم مهمترین عارضه اکنه می‌باشد. اگر چه انواع آکنه ها میتوانند سبب برجای گذاشتن اسکار شوند اما عموما نودول‌ها و کیست‌ها با آسیب زدن به ساختار پوست نزدیک به جوش باعث ایجاد آن می‌شوند . زخم جای جوش همچنین ممکن است بر اثر فشار دادن یا تخلیه جوش صورت گیرد، بنابراین توصیه می‌شود به هیچ عنوان اینکار انجام نشود.

  1. اسکارهای آتروفیک یا فرورفته:

  اسکارهای فرورفته بیشتر در ناحیه صورت ایجاد می‌شوند و در سطحی پایین تر از پوست اطراف خود قرار می‌گیرند. این اسکارها به علت تولید ناکافی کلاژن حین روند بهبود زخم ایجاد می‌شوند و خود آنها

  • Ice Pick Scars‌‌ اسکارهای آیس پیک یا نوک تیز، سوراخ‌های ریز و عمیقی در سطح پوست هستند که ظاهری نوک تیز و V شکل شبیه به خراش با اجسام نوک تیز دارند. و درمان آن‌ها از انواع دیگر به علت عمیق‌تر بودن دشوار تر است.
  • Rolling Scars‌ اسکار دره‌ای یا گرد معمولا پهن و کم عمق هستندو ظاهری موج دار دارند.
  • Boxcar Scars اسکار واگنی یا مستطیلی که حالتی پهن و به شکل حرف U دارند و گوشه‌های آن‌ها نیز تیز است. می‌توانند عمیق یا سطحی باشند و هر چه سطحی‌تر باشند به درمان پاسخ بهتری می‌دهند
  2. اسکارهای هایپرتروفیک یا برآمده این نوع اسکارها معمولا در نتیجه آکنه موجود روی پوست سینه و کمر و بواسطه تولید بیش از اندازه کلاژن حین روند بهبود زخم، ایجاد می‌شوند. 

      درمان اسکار برجای مانده از آکنه 

       Dermabrasion

       Laser Treatment

       Punch techniques

       Subcision

       Dermocosmtic Products